Jest to orzeczenie sądowe wydawane na posiedzeniu niejawnym (bez udziału stron) wyłącznie na podstawie treści pozwu oraz dokumentów przedłożonych przez powoda (wierzyciela). Nakaz zapłaty wydawany jest, gdy przedstawione przez powoda (wierzyciela) dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo jego racji. Orzeczenie przesyła się powodowi oraz pozwanemu (dłużnikowi), który w wyznaczonym terminie może wnieść środek zaskarżenia (przedstawić dowody na błędne żądanie wierzyciela co do zapłaty długu).

Niezaskarżony nakaz zapłaty ma skutki prawomocnego wyroku.